T24 Dış Haberler
Bilim insanları, Tayvan’ın 25 yıldır adayı vuran en güçlü depremle sarsılmasının ardından daha fazla sarsıntının olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Depremde çok sayıda insan hayatını kaybederken, binalar yerle bir oldu ve toprak kaymaları tetiklendi. Jeologlar depremin merkez üssünün karmaşık bir açık deniz fay ağı olduğunu ve bunun da artçı şokları ve hatta başka bir büyük depremi olası kıldığını belirtti.
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu tarafından yapılan ölçümlere göre, 7.4 büyüklüğündeki sarsıntı doğu kıyısındaki Hualien kentinin 18 kilometre güneyinde okyanus altında meydana geldi. O zamandan bu yana, ana depremden iki saatten kısa bir süre sonra 6.4 büyüklüğünde bir sarsıntı da dahil olmak üzere düzinelerce artçı sarsıntı adayı sarstı.
Tayvan’ın Taoyuan şehrindeki Ulusal Merkez Üniversitesi’nde sismolog olan Kuo-Fong Ma, “Herkes sarsıntıyı yaşadı” diye konuştu.
Yetkililer Tayvan, Japonya ve Filipinler’de tsunami uyarıları yayınladı. Sarsıntıdan yaklaşık 15 dakika sonra 30 santimetre yüksekliğinde bir dalga Japonya’nın güneyindeki Yonaguni Adası’na ulaştı. Depremin etkilerinin Çin anakarasının bazı bölgelerinde de hissedildiği bildirildi.
Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde sismolog olan Meghan Miller, Tayvan’ın depremlere karşı kırılganlığının, dünyanın sismik açıdan en aktif bölgelerinden birinde yer aldığı düşünüldüğünde sürpriz olmadığını söyledi. Adanın doğu kıyısı birbirine yaklaşan iki tektonik plakanın üzerinde yer alıyor: Filipin Denizi plakası ve Avrasya plakası. Miller, Tayvan’ın doğu yakasında meydana gelen depremlerin çoğunun Filipin Denizi levhasının Avrasya levhasının altına kaymasından kaynaklandığını belirtti.
Taipei’deki Ulusal Tayvan Üniversitesi’nde jeolog olan Yu Wang, depremin su altındaki merkez üssünün konumunun, depremin mekaniğine ilişkin ipuçları sunduğunu söyedi. Depremin bir ters fay üzerinde meydana geldiğini, bunun da fay düzleminin üzerindeki kaya bloğunun alttaki bloğa göre yukarı doğru kaydığı anlamına geldiğini söyleyen Wang, “Mevcut depremin nedeninin bu olduğuna inanıyoruz. Depremin meydana geldiği bölgenin karmaşık bir fay ağı içerdiğini ve son kırılmanın muhtemelen 40 ila 50 kilometre uzunluğunda bir çatlak oluşturduğunu düşünüyoruz” dedi.
Wang, önümüzdeki günlerde düzinelerce artçı sarsıntının Tayvan’ı daha da sarsmasının beklendiğini söylerken, depremin şiddetinin şimdiden dağlık bölgelerde toprak kaymalarını tetiklediğini, daha fazla sarsıntının meydana gelmesi halinde bu durumun daha da kötüleşebileceğini ve kurtarma çalışmalarını zorlaştırabileceğini sözlerine ekledi.
Miller, “İlk olayda meydana gelen hasarın üzerine ek hasar meydana gelebilir” açıklamasında bulundu.
Ma, son 20 yılda Tayvan’ın depremlerin etkisini azaltmaya yönelik çabalarını artırdığını söyleyerek, “Adada, bir deprem meydana geldikten birkaç saniye sonra şehirleri ve bölgeleri telefonla uyaran bir erken uyarı sistemi var. Birçok bina güçlü depremlere dayanacak şekilde modifiye edildi ve gerçek zamanlı ölçümler yapmak için ada genelinde birkaç sismoloji istasyonu kuruldu” diye konuştu.
Ma ve meslektaşları ayrıca insanların deprem sırasındaki risklerini belirlemelerine yardımcı olmak için binaların içindeki sarsıntı yoğunluğunu ölçen sensörler geliştiriyor.
