‘Taklit’ ayakkabı tehlikesi: Yıllık maliyeti 35 milyar

Türkiye’de 10 bin firmanın faaliyet gösterdiği ayakkabı sektöründe kapasite kulla­nım oranları yüzde 50’lere iner­ken, kapanan firma oranı ise yüz­de 30’a dayandı. İç pazarda hem ithal hem çakma hem de çak­ma-ithal ürünlere karşı ‘savaş’ veren ayakkabıcılar, yıllık 550 milyon çift üretim kapasitesiy­le dünyanın ‘altıncı büyük’ üre­ticisi olma gücünü kaybediyor.

Üretim hacmi ile 6 milyar dolar­lık büyüklüğe sahip Türk ayak­kabı sektörü, çakma ve ithal ürün baskısının yanına yüksek mali­yetler de eklenince bugün sade­ce global pazar değil yurt içinde de rekabet gücünü yitiriyor. Yılın ilk 6 ayı ihracat verilerine bakıl­dığında sadece deri ayakkabıda bile değer bazında kayıp yüzde 29.6 oranında gerçekleşti. Mik­tar kaybı ise yüzde 26.1 oldu.

Türkiye’de yıllık 200 milyon çifte yakın ‘çakma ayakkabı’ üretildiğini dile getiren Türki­ye Ayakkabı Sanayicileri Derne­ği (TASD) Başkanı Berke İçten, “Vergi ve istihdam kayıplarını hesapladığımızda çakma ayak­kabının Türkiye’ye yıllık maliye­ti 35 milyar TL. Bu sorunla etkin mücadele edilebilirse hem sek­törde haksız rekabetin önüne ge­çilebilir hem de 35 milyar TL’lik kaynak devlete kalır” dedi.

Yüksek maliyetler nedeniy­le fiyat tutturamayan sektörün küresel pazarlarda rekabetçili­ğini kaybettiğini söyleyen Berke İçten, “İhracatımız 2023’te adet olarak yüzde 21, değer bazında yüzde 3,2 gerilemişti.

Aynı ko­şullar devam ettiği için Türkiye ihracatçılar Meclisi (TİM) kayıt­larına göre yılın ilk beş ayını adet olarak yüzde 19,6, değer bazında yüzde 27,2 ekside tamamladık. İthalatta ise olağanüstü bir artış var. Üç yıl önce 400 milyon do­lar cari fazla veren sektör, 2023’ü 130 milyon dolar açıkla kapat­mıştı. Bu yılın 5 aylık dış ticaret açığı 162 milyon dolara yüksel­di. Geçen yılın aynı döneminde sektör 60 milyon dolar dış tica­ret fazlası vermişti.

2023 yılının ikinci yarısında başlayan bozul­ma ile sektör yılın tamamında 148 milyon dolar dış ticaret açı­ğı vermişti. Böylece sektör bu yıl ilk 5 ayda 162 amımızı da olum­suz etkiliyor” dedi. Türkiye İsta­tistik Kurumu verilerine göre, bu yılın ocak-mayıs döneminde 557 milyon dolar ayakkabı ihracatı­na karşılık ithalat ise 719 milyon dolara yükseldi. Sektör, 2028’de 2 milyar dolarlık ihracat hedefi­ne ulaşabilmek için ekonomi yö­netiminden ‘can suyu’ bekliyor.